Müasir dildə bu söz bir sahə ilə ciddi bilik və hazırlıq olmadan, səthi şəkildə məşğul olan insan mənasında işlədilir. Müasir menecment nəzəriyyəsində liderlik anlayışı yalnız səlahiyyətlərlə deyil, həm də bilik, bacarıq və strateji düşüncə ilə ölçülür. Lakin bəzi hallarda rəhbərlik mövqeyinə gətirilən şəxslər adekvat bilik və təcrübəyə malik olmadan qərar qəbuletmə proseslərinə rəhbərlik edirlər. Belə hallarda diletant liderlik fenomeni ortaya çıxır. Diletant liderlər əməkdaşların təşəbbüskarlığını məhdudlaşdırır, nəticədə innovativ ideyalar və yaradıcılıq potensialı itib gedir. Uzunmüddətli perspektivdə bu, kadr axınına və institusional yaddaşın itirilməsinə gətirib çıxarır. Diletant liderlik fenomeni müasir təşkilatların səmərəliliyinə və dayanıqlılığına ciddi təhlükə yaradır. Belə liderlər, bilik və təcrübə çatışmazlığını fərdi intuisiya ilə əvəz etməyə çalışdıqları üçün idarəetmədə xaos, motivasiya itkisi və strateji problemlər yaranır.
Diletant liderin əsas xüsusiyyətləri
- Peşəkar bilik çatışmazlığı: Qərarları intuisiya və şəxsi fikirlərə əsaslanır, fakt və analitik təhlil yox sayılır.
- Komanda üzvlərinə etimadsızlıq: Savadsızlığı kompensasiya etmək üçün tez-tez avtoritar və mikromenecer davranışlar sərgiləyir.
- Strateji baxışın olmaması: Uzunmüddətli planlar əvəzinə qısamüddətli və impulsiv qərarlar verir.
- Tənqidə qarşı dözümsüzlük: Öz səhvlərini qəbul etmir, məsuliyyəti başqalarına yönəldirlər. Səhvin səbəbini özlərindən uzaqlarda axtarırlar.
- Komanda üzvlərinin inamsızlığı: Əməkdaşlar belə liderlə işləmək istəmir, çünki qərarlar qeyri-peşəkar və qeyri-müəyyən olur.
Diletant liderliyin qarşısını almaq üçün ilk növbədə rəhbərləri təkcə tanışlıq və sədaqətə görə yox, bilik və bacarığına görə seçmək lazımdır. Rəhbərlər daim öz üzərində işləməli, müasir idarəetmə və qərarvermə bacarıqlarını inkişaf etdirməlidirlər. Şirkətlərdə şəffaf və açıq mühit formalaşdıqda, qeyri-peşəkar yanaşmalar tədricən yox olur. Komandada fikir müxtəlifliyi və tənqidə açıq münasibət olmalıdır ki, liderlər öz səhvlərini görə bilsinlər. Beləcə, idarəetmə emosiyaya deyil, sağlam düşüncə və peşəkarlığa əsaslanar.